De Toontjeshuizen: een toonbeeld van modulair bouwen
Modulair en circulair bouwen. Ook Camino is ermee bezig. Bij vele business units, maar in het bijzonder bij Toontjeshuis. Wim Hochepied, directeur bij DPS en betrokken in deze sociale onderneming, vertelt ons meer over dit warme, duurzame verhaal.
Hoe is Toontjeshuis ontstaan?
“Het was een idee van onze CEO Joost Callens. Hij heeft een zoon met een beperking, Toon, en hij vroeg zich af: “Wat na mij? Hoe kan onze zoon wanneer hij volwassen is, zelfstandig wonen?” Niet iedereen voelt zich comfortabel in een gebouw waar elke bewoner een kamertje heeft en verder alles gemeenschappelijk is. Hij besloot zijn netwerk en inzichten als papa, ondernemer en bouwer te gebruiken en een oplossing te creëren voor mensen in een gelijkaardige situatie. Daaruit groeiden dus de Toontjeshuizen. Zijn toenmalige financieel directeur stapte mee in het project en ik kwam er wat later bij door mijn sociale betrokkenheid. Al heel mijn carrière ligt mijn focus op duurzame sociale huisvesting die tegelijk functioneel en esthetisch is.”
Hoe zit het concept precies in elkaar?
“Het startsein voor ons is altijd de vraag van ouders op zoek naar een zelfstandige woonst voor hun kind. Vaak lopen ze immers al jaren tegen muren aan: lange wachtlijsten, gedoe met vergunningen en grote investeringen. Op hun vraag zoeken we andere ouders in de streek om een oudergroep op te richten. Dit traject duurt gewoonlijk twee jaar. Als dit allemaal goed loopt en we een locatie vinden, gaan we bouwen. Op een modulaire manier. Vervolgens huren deze mensen van ons. Het is meestal gebaseerd op een systeem van erfpacht. We houden het gebouw met een speciaal daarvoor gecreëerd impactfonds in eigendom voor 50, 70, soms wel 99 jaar.”
Wat houdt modulair bouwen in?
“Modulair bouwen is bouwen voor nu en voor de toekomst. Voorzien zijn op verandering. Dat vraagt een aanpassing van je denkpatroon. De vier pijlers voor Toontjeshuis zijn betaalbaarheid, aanpasbaarheid, circulariteit en flexibiliteit. De bewoner staat centraal én we zijn al bezig met de bewoners na hem of haar. Stel dat we vandaag een woonst voor Toon bouwen, die een lichte beperking heeft, en over 15 jaar verhuist hij, dan moet een ander persoon, eventueel met een ernstige beperking, er al na enkele dagen in kunnen trekken. Zonder dat we daarvoor grote werken moeten doen. En toch is het telkens helemaal aangepast aan de noden van de bewoner.”
"Modulair bouwen is bouwen voor nu en voor de toekomst. Voorzien zijn op verandering."
Hoe verloopt dat concreet?
“We werken met klikwanden, klikvloeren, enzovoorts. Alles is makkelijk aanpasbaar. We plaatsen bijvoorbeeld alvast kabels achter een voorzetwand zodat die klaar zitten als er later iemand zou wonen die camerabewaking nodig heeft. We kunnen vlot van twee woonsten één maken. En zo denken we na over elk detail. Bij de start gaan we voor de specifieke bewoner een plan van eisen met wel 100 punten na. Alles wat de persoon nodig heeft, maken we mogelijk. Verder is het voor ons ook belangrijk dat het niet voelt als een woonst voor een persoon met een beperking.”
Is modulair bouwen een duurzame methode?
“Zeker weten. Het is voorzien op de toekomst. Het is circulair. Ook qua materialen. We gebruiken materialen die over 50 of 100 jaar weer hergebruikt of gerecycleerd kunnen worden, wanneer het gebouw ooit afgebroken wordt. We toetsen de verschillende aspecten van de Toontjeshuizen ook voortdurend af aan de visie van vele mensen: onderzoekers, zorgpersoneel, mensen met een beperking … Dit alles om ons concept nog scherper te stellen en duurzamer te maken. Het feit dat wij niets verkopen, speelt natuurlijk ook mee. Het verhaal stopt niet na de oplevering voor ons. Het loopt zelfs verder als wij niet meer op deze aardbol rondlopen.”
Expertise delen in modulaire bouwprocessen?
Wil je als bouwprofessional kennis en best practices uitwisselen om deze modulaire en circulaire bouwprojecten mee vorm te geven? We streven steeds naar duurzame samenwerking met onze partners.
